Napęd magnetofonu Dat Mechanika

DOTKNIĘTE PRZEZ „CZYŚCIK DO GUMY”

Przejście od „czarnego” ADAT-a do ADAT-a XT (a później, zarówno w XT-20, jak i LX-20) obejmowało poprawę prędkości przewijania poprzez zwiększenie średnicy wału silnika szpuli (Reel Motor Shaft). Aby dostosować się do tej zmiany, „opona” (tire) pomiędzy stołami szpulowymi stała się mniejsza, a jej materiał zmienił się z czarnego na półprzezroczysty, beżowy kauczuk syntetyczny. Niniejszy artykuł omawia problemy z szybkim przewijaniem w dowolnym ADAT-cie, z wyjątkiem modelu M20.

Na początek należy wiedzieć, jak wejść w tryb testowy kapstanu (Capstan Test Mode), aby ocenić stan gumowej „opony”. Jeśli jest zużyta lub zabrudzona, będzie się ślizgać, utrudniając osiągnięcie szybkiego przewijania. Po wejściu w tryb Capstan Test Mode naciśnij FF albo RW i od czasu do czasu chwyć jedną z szpul (Reel Table). Jeśli stwierdzisz, że następuje poślizg, wyczyść gumową „oponę” preparatem Windex, a obszar kontaktu na stole szpuli – alkoholem skażonym (denaturowanym).

Narzekanie na swojego ADAT-a i jednoczesne dalsze „katowanie” go tylko pogarsza sprawę, więc chociaż raz zdejmij obudowę, ZANIM pojawią się problemy.

P: Dlaczego w ADAT-cie znalazły się lepkie kawałki czarnego zanieczyszczenia?

Podczas jednej z akcji czyszczenia zauważyłem, że „coś” blokuje szpulę podającą (supply reel). Po usunięciu tej masy i „przepytaniu” klienta dowiedziałem się, że używał on środka do czyszczenia „gumy”, aby utrzymać „oponę” w świeżym i lepkim stanie. Być może pomogło to samej gumie, ale stoły szpulowe wykonane są z plastiku, który pod wpływem takiego preparatu mięknie i staje się lepki. Gdy plastik był w stanie półpłynnym, przeszedł na miękki hamulec (soft brake) szpuli podającej. Po zastygnięciu podkładka przywarła do stołu szpuli! (Zobacz Foto Pierwsze.)

Foto Pierwsze: Hamulec (Drag-Brake) i sprężyna po stronie szpuli podającej

Żółte strzałki wskazują „hamulec ciągnący” (drag brake) oraz sprężynę dociskową po stronie szpuli podającej, jak pokazano na Foto Pierwszym. Sprężyna ta została usunięta od modelu XT wzwyż – wyłączając tę „funkcję”. Jeśli jednak w swoim XT nadal masz sprężynę, zdejmij ją, a potem skalibruj hamulce. Jeśli po tym zabiegu taśma jest luźna po załadowaniu, załóż sprężynę z powrotem. Możliwe, że istnieje poważniejszy problem z elektromagnesami hamulców (brake solenoids), lecz usunięcie sprężyny może zmniejszyć liczbę komunikatów o błędach przy pierwszym załadowaniu taśmy.

HOMEY DONT PLAY THIS

P: Dlaczego prędkość szybkiego przewijania w ADAT-cie jest inna w trybach FF i RW?

Foto Drugie: Sprawdź luz pionowy (Vertical Play)

Oba stoły szpulowe są montowane metodą wciśnięcia (press-fit) i składają się z dolnego bębna (ten styka się z gumową „oponą”), sprężyny (podtrzymującej białą tulejkę pozycjonującą) i czarnej nasadki (trzymającej wszystko razem). Częstym przypadkiem jest poluzowanie się tej nasadki, co powoduje, że urządzenie „zjada taśmę”, a dokładniej – nie nawija jej z powrotem do kasety przy wysuwaniu. Mogą wystąpić trzy problemy:

Tarcie w którymkolwiek stole szpuli może przegrzać silnik szpuli podczas szybkich przewijań.

Ogromne naprężenie po stronie podającej (supply side) może spowodować przedwczesne zużycie głowicy lub co najmniej wymagać częstego czyszczenia głowicy.

W trybie odtwarzania (Play) może zabraknąć mocy do napędu szpuli odbierającej (take-up reel), co kończy się wysypaniem taśmy.

Jeśli podejrzewasz problemy, sprawdź, czy stoły szpulowe mają luz w pionie (zobacz Foto Drugie). Jeśli nie ma luzu, dociśnij czarną nasadkę, aż zatrzaśnie się na swoim miejscu. Zauważ teraz, jak duży luz pionowy się pojawia. W ostateczności należy wymienić cały stół szpuli. (Jeśli wcześniej czytałeś o kalibracji przełącznika trybu (Mode Switch) i chcesz wrócić do tego tematu, kliknij tutaj.)

CZY WIDZISZ TO, CO JA WIDZĘ?

Będąc już „pod maską”, zwróć uwagę na długość taśmy pomiędzy prawym prowadnikiem precyzyjnym (right precision guide) a głowicą liniową. Na Foto Trzecim czerwona strzałka wskazuje taśmę, zobrazowaną czerwoną linią. Od lat zauważałem, że w trybie odtwarzania (Play) taśma w niektórych urządzeniach bywa „pofalowana” na górnej krawędzi i napięta na dolnej. To oznaka, że któryś z prowadników precyzyjnych w ścieżce taśmy nie jest ustawiony idealnie „prostopadle”. Jeśli ten sam fragment taśmy będzie odtwarzany wielokrotnie w tych warunkach, taśma może w końcu ulec uszkodzeniu, co podnosi poziom błędów.

Foto Trzecie: Korekta ścieżki taśmy (Tape-Path Fix)

Ta „pofalowana krawędź” (scalloped syndrome) zawsze mnie niepokoiła, a dotychczasowe próby rozwiązania problemu nie przynosiły rezultatu typu „eureka” – aż do teraz. Zapożyczyłem pomysł regulacyjny z profesjonalnych magnetowidów. Wiercąc otwór w podstawie skośnego bloku (slant-block) i gwintując go na śrubę #4-40, można wyregulować „zenit” prowadnika (guide). (Pomarańczowa strzałka na Foto Trzecim.) Nie jest to coś, co można wykonać w domu, ale zmniejsza „katowanie” taśmy. Innym sposobem na rozwiązanie problemu jest usunięcie podkładki berylowo-miedzianej (berilium-copper shim) spod bloku „V” lub spiłowanie tego bloku w miejscu styku z bazą głowicy, tak aby całość usiadła niżej.

KAPITAN STAN (CAP’N STAN)

We wszystkich modelach poza Alesis M-20, silnik kapstanu (capstan motor) jest odizolowany od chassis. Kiedy silnik się obraca, a wilgotność jest niska, gumowy pasek może wytworzyć wystarczająco dużo ładunku elektrostatycznego, by wyładować go przez silnik – ponieważ pasek łączy się z kołem zamachowym (flywheel), czyli podstawą wału kapstanu, która jest uziemiona. Taki „szok” może zmylić logikę urządzenia i zatrzymać mechanizm. Jeśli przytrafia się to Twojej maszynie, niebieska strzałka na Foto Czwartym wskazuje przewód uziemiający, który można przylutować pomiędzy obudową silnika kapstanu a pinem 2 w kablu łączącym. Widziałem też kable łączące obudowę silnika z chassis za pośrednictwem śruby mocującej silnik.

Foto Czwarte: Modyfikacja uziemienia silnika kapstanu (Capstan Motor Ground Modification)