Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC-https://www.nac.gov.pl/

Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC – Strażnik Pamięci w Cyfrowej Erze. Imperatyw Archiwizacji w XXI Wieku

 Pamięć w NAC  jako Fundament Istnienia
W dziejach ludzkości archiwizacja – świadome gromadzenie, porządkowanie i przechowywanie dokumentów świadczących o przeszłości – stanowiła zawsze fundament tożsamości, ciągłości cywilizacyjnej i rozwoju. Od glinianych tabliczek po serwery danych, potrzeba utrwalania śladów działalności człowieka pozostaje niezmienna, choć jej formy i skala ulegają radykalnym przemianom. Współczesna epoka cyfrowa przyniosła niewyobrażalną eksplozję informacji oraz nowe, poważne zagrożenia dla jej trwałości. W tym kontekście rola instytucji takich jak Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC staje się kluczowa nie tylko dla ochrony dziedzictwa, ale i dla funkcjonowania demokratycznego społeczeństwa oraz rozwoju nauki i kultury. Niniejsza praca ma na celu ukazanie fundamentalnej potrzeby archiwizacji, z naciskiem na rolę i wyzwania stojące przed Narodowym Archiwum Cyfrowym: NAC w Polsce.

Część I: Istota i Historyczne Korzenie Archiwizacji – Od Piśmiennictwa do Cyfryzacji

1. Definicja i Cel Archiwizacji: Archiwizacja to proces celowego, systematycznego i długotrwałego przechowywania materiałów o wartości historycznej, prawnej, administracyjnej, kulturowej lub naukowej. Jej nadrzędnym celem jest:

   • Zachowanie pamięci: Utrwalenie świadectw przeszłości dla przyszłych pokoleń.

   • Gwarancja praworządności: Zabezpieczenie dokumentów potwierdzających prawa jednostek i instytucji (np. akty własności, decyzje administracyjne).

   • Ochrona tożsamości: Zachowanie dziedzictwa kulturowego, narodowego i lokalnego.

   • Wsparcie nauki i edukacji: Dostarczenie źródeł do badań historycznych, socjologicznych, ekonomicznych itd.

   • Transparentność i kontrola władzy: Umożliwienie społeczeństwu wglądu w działania instytucji publicznych (zasada jawności archiwalnej po okresie ochronnym).

   • Kontynuacja działania: Zapewnienie ciągłości instytucji poprzez dostęp do ich wcześniejszych decyzji i działań.

2. Ewolucja Form i Materiałów: Historia archiwizacji to historia ewolucji nośników informacji:

   • Starożytność i średniowiecze: Glina, kamień, papirus, pergamin. Archiwa świątynne, pałacowe, miejskie (np. archiwa w Ugarit, Aleksandrii, Watykanie).

   • Nowożytność: Papier staje się dominującym nośnikiem. Powstają scentralizowane archiwa państwowe (np. Archiwum Koronne w Krakowie, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie). Rozwój akt sądowych, administracyjnych, kościelnych.

   • XIX/XX wiek: Rewolucja przemysłowa i biurokratyczna generują lawinę dokumentacji papierowej. Rozwój archiwistyki jako nauki. Powstają nowoczesne systemy klasyfikacji i przechowywania.

   • Era cyfrowa (koniec XX/XXI w.): Komputeryzacja generuje dokumenty cyfrowe (pliki tekstowe, arkusze, bazy danych, e-maile, strony WWW, multimedia). Pojawiają się zupełnie nowe wyzwania: kruchość nośników (dyski, taśmy), szybka dezaktualizacja technologii (formaty, oprogramowanie), ogromna objętość danych (Big Data), zagrożenia bezpieczeństwa (cyberataki).

Część II: Wyzwania Cyfrowego Wieku – Dlaczego Tradycyjne Archiwa Już Nie Wystarczą?

Era cyfrowa postawiła przed archiwistyką bezprecedensowe problemy:

1. Kruchość i Efemeryczność Danych Cyfrowych:

   • Krótka żywotność nośników: Dyski twarde, płyty CD/DVD, pamięci USB mają ograniczoną trwałość (kilka-kilkanaście lat). Uszkodzenia fizyczne, awarie sprzętu, degradacja magnetyczna/optyczna.

   • Szybka dezaktualizacja technologii: Pliki zapisane w starych, nieobsługiwanych formatach lub na nieczytelnych już nośnikach stają się bezużyteczne („cyfrowa ciemność”). Oprogramowanie, systemy operacyjne przestają być wspierane.

   • Zależność od infrastruktury: Dostęp do danych cyfrowych wymaga działającego sprzętu, oprogramowania i wiedzy technicznej.

2. Lawina Informacji (Big Data): Ilość generowanych danych cyfrowych rośnie wykładniczo. Selekcja materiałów o trwałej wartości archiwalnej z tego potoku staje się ogromnym logistycznym i merytorycznym wyzwaniem.

3. Złożoność Obiektów Cyfrowych: Współczesne dokumenty to nie tylko tekst. To strony internetowe z dynamiczną zawartością, bazy danych relacyjne, multimedia (zdjęcia, filmy, dźwięk w różnych formatach), aplikacje, całe systemy informatyczne. Ich archiwizacja wymaga specjalistycznych metod (np. archiwizacja WWW – harvesting).

4. Kwestie Prawne i Etyczne:

   • Prawa autorskie i własność intelektualna: Archiwizacja materiałów chronionych prawem autorskim (np. strony WWW, publikacje online).

   • Ochrona danych osobowych: Zasady RODO i inne regulacje nakładają ścisłe ograniczenia na przechowywanie i udostępnianie danych osobowych, co komplikuje archiwizację wielu współczesnych zbiorów (np. dokumentacja medyczna, administracyjna).

   • Prywatność: Balans między prawem do informacji a prawem do prywatności osób, których dane znajdują się w archiwach.

5. Bezpieczeństwo Cyfrowe: Zagrożenie utratą lub manipulacją danych w wyniku cyberataków (ransomware, włamania) jest realne i wymaga zaawansowanych zabezpieczeń oraz strategii backupu i odtwarzania po awarii (DRP).

6. Koszty i Zasoby: Budowa i utrzymanie bezpiecznej, skalowalnej, nowoczesnej infrastruktury cyfrowej oraz zatrudnienie wysoko wykwalifikowanej kadry (archiwiści, informatycy, specjaliści ds. bezpieczeństwa) wiążą się z ogromnymi kosztami.

Część III: Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC – Odpowiedź na Cyfrowe Wyzwania w Polsce

Powstanie Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC w 2008 roku (jako samodzielnej instytucji, wcześniej działającej w strukturze Archiwum Akt Nowych) było bezpośrednią odpowiedzią na opisane wyżej wyzwania epoki cyfrowej. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC zostało powołane, by specjalizować się w gromadzeniu, przechowywaniu, opracowywaniu, zabezpieczaniu i udostępnianiu materiałów archiwalnych o trwałej wartości wytworzonych w postaci cyfrowej lub zdigitalizowanych.

1. Misja i Zadania NAC:

   • Gromadzenie zasobu cyfrowego: Pozyskiwanie dokumentacji elektronicznej o trwałej wartości wytworzonej przez organy władzy państwowej, administrację rządową i samorządową, sądy, prokuratury, państwowe osoby prawne oraz inne jednostki organizacyjne państwa, a także instytucje kultury, organizacje społeczne i osoby prywatne (w drodze darowizn, depozytów, zakupów).

   • Digitalizacja zasobów analogowych: Masowe skanowanie historycznych fotografii, filmów, dokumentów papierowych, planów, nagrań dźwiękowych w celu ich zabezpieczenia przed zniszczeniem i udostępnienia w formie cyfrowej. To kluczowa działalność Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC.

   • Długoterminowe przechowywanie: Stosowanie zaawansowanych technologii i procedur (m.in. systemy RAID, regularne migracje danych na nowe nośniki, kontrola integralności plików, backup w wielu lokalizacjach) zapewniających przetrwanie danych cyfrowych przez dziesięciolecia.

   • Zarządzanie metadanymi: Gromadzenie i standaryzacja szczegółowych informacji opisujących zasób (kto, co, kiedy, gdzie), co jest niezbędne do wyszukiwania, identyfikacji i kontekstualizacji materiałów.

   • Udostępnianie: Umożliwianie dostępu do zdigitalizowanych i oryginalnych cyfrowych zasobów przede wszystkim poprzez własny serwis internetowy Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC – szukiwarchiwach.gov.pl, a także w czytelniach.

   • Opracowywanie i konserwacja: Merytoryczne opisywanie zbiorów, tworzenie inwentarzy, dbanie o stan fizyczny oryginałów przekazywanych do archiwum (zwłaszcza fotografii i filmów).

   • Doradztwo i standaryzacja: Wspieranie wytwórców dokumentacji elektronicznej w zakresie jej prawidłowego tworzenia i przygotowania do przekazania do archiwum państwowego.

2. Zasób NAC: Skarbnica Obrazów i Dźwięków Polski:

   • Fotografie: Ponad 15 milionów zdjęć od lat 40. XIX wieku po współczesność. Kolekcje m.in. Koncernu Ilustrowanego Kuriera Codziennego – Archiwum Ilustracji, Agencji „Świat”, Reporterów, PAP, dokumentacja życia społeczno-politycznego PRL i III RP. To wizualny alfabet polskiej historii, przechowywany i udostępniany przez Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC.

   • Nagrania dźwiękowe: Kilkadziesiąt tysięcy jednostek – muzyka, recytacje, przemówienia, relacje radiowe, wywiady, nagrania terenowe (etnograficzne).

   • Filmy: Kilkanaście tysięcy tytułów – kroniki filmowe (m.in. Polska Kronika Filmowa), dokumenty, reportaże, materiały oświatowe, amatorskie zapisy ważnych wydarzeń.

   • Dokumenty elektroniczne: Coraz większy zasób „urodzony cyfrowo” – dokumenty administracyjne, strony WWW instytucji publicznych, zbiory danych.

   • Dokumenty kartograficzne i techniczne: Plany, mapy, projekty architektoniczne.

3. Szukiwarchiwach.gov.pl: Cyfrowe Okno na Historię: Portal internetowy jest flagowym narzędziem udostępniania zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC. Umożliwia przeszukiwanie opisów oraz przeglądanie milionów zdigitalizowanych fotografii, dokumentów, map i nagrań z całej sieci archiwów państwowych w Polsce, z NAC jako głównym dostawcą treści wizualnych i dźwiękowych. To demokratyzacja dostępu do dziedzictwa.

4. Wyzwania, przed którymi stoi NAC:

   • Skalowanie infrastruktury: Stała potrzeba zwiększania pojemności magazynów danych i mocy obliczeniowej wobec rosnącej ilości zasobów.

   • Migracje i emulacja: Ciągła konieczność monitorowania formatów i planowania migracji danych na nowe, aktualne formaty lub stosowania emulacji starych środowisk.

   • Archiwizacja Internetu: Skuteczne przechwytywanie i archiwizowanie dynamicznych stron WWW i mediów społecznościowych – zadanie wymagające specjalistycznych narzędzi i ciągłego rozwoju.

   • Kadry: Konieczność zatrudniania i szkolenia specjalistów łączących wiedzę archiwalną z zaawansowanymi kompetencjami IT (informatycy, specjaliści ds. bezpieczeństwa danych, programiści).

   • Finansowanie: Zapewnienie stabilnego, wystarczającego budżetu na kosztowne inwestycje infrastrukturalne i bieżącą działalność.

   • Świadomość i współpraca: Budowanie świadomości wytwórców dokumentacji (zwłaszcza instytucji publicznych) o konieczności prawidłowego zarządzania dokumentacją elektroniczną przez cały jej cykl życia, w celu późniejszego efektywnego przekazania do Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC.

Część IV: Uniwersalna Potrzeba Archiwizacji – Dlaczego To Ważne dla Wszystkich?

Potrzeba archiwizacji wykracza daleko poza zadania instytucji państwowych. Jest ona fundamentalna dla:

1. Jednostki: Archiwizacja dokumentów osobistych (akty urodzenia, ślubu, dyplomy, umowy, zdjęcia rodzinne) chroni prawa, tożsamość i pamięć rodzinną. Cyfrowe kopie zabezpieczają przed fizycznym zniszczeniem oryginałów.

2. Społeczności Lokalne: Archiwa parafialne, miejskie, organizacji pozarządowych dokumentują historię lokalną, tradycje, ważne wydarzenia i ludzi. Są źródłem dumy i narzędziem integracji społeczności.

3. Instytucje Kultury i Nauki: Biblioteki, muzea, uniwersytety, instytuty badawcze gromadzą i archiwizują własną dokumentację oraz unikalne zbiory (rękopisy, zbiory specjalne, wyniki badań), stanowiące podstawę ich działalności i rozwoju wiedzy.

4. Biznes: Firmy archiwizują dokumentację księgową, umowy, projekty, korespondencję, dane klientów (zgodnie z przepisami i dla potrzeb własnego funkcjonowania). Zarządzanie cyklem życia dokumentów (ILM) i archiwizacja są kluczowe dla efektywności, bezpieczeństwa prawnego i analityki biznesowej.

5. Demokracja: Dostęp do archiwów państwowych po okresach karencji umożliwia społeczną kontrolę władzy, badanie historii najnowszej (w tym okresów dyktatur), rozliczanie przeszłości i budowanie świadomego społeczeństwa obywatelskiego. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC pełni tu rolę strażnika autentycznych źródeł.

Część V: Przyszłość Archiwizacji – Kierunki Rozwoju i Perspektywy

1. Sztuczna Inteligencja (AI): Wykorzystanie AI do automatycznego rozpoznawania treści na zdjęciach i filmach (np. twarzy, obiektów, tekstu), klasyfikacji dokumentów, tworzenia opisów (metadanych), wykrywania duplikatów, a nawet tłumaczenia. To może zrewolucjonizować opracowywanie ogromnych zbiorów, którymi dysponuje Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC.

2. Blockchain: Technologia rozproszonych rejestrów może znaleźć zastosowanie w zapewnieniu niepodważalnej integralności i autentyczności cyfrowych dokumentów archiwalnych oraz w zarządzaniu prawami dostępu.

3. Zarządzanie Danymi Badawczymi (RDM): Coraz większe znaczenie ma archiwizacja i udostępnianie surowych danych powstałych w trakcie projektów naukowych, co wspiera transparentność i powtarzalność badań. Archiwa mogą stać się ważnymi centrami danych badawczych.

4. Personal Digital Archiving (PDA): Rosnąca potrzeba edukacji społeczeństwa w zakresie metod i narzędzi do samodzielnego, długotrwałego przechowywania prywatnych cyfrowych pamiątek i dokumentów. Rola archiwów narodowych, w tym Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC, w promowaniu dobrych praktyk PDA.

5. Współpraca Międzynarodowa: Pogłębianie współpracy w zakresie standaryzacji formatów, metadanych, narzędzi do archiwizacji WWW oraz wspólnych projektów digitalizacji i udostępniania zasobów transgranicznych (np. dziedzictwo europejskie). Wymiana doświadczeń w radzeniu sobie z podobnymi wyzwaniami technologicznymi i prawnymi.

6. Zrównoważone Archiwizacja Cyfrowa: Poszukiwanie energooszczędniejszych rozwiązań dla centrów danych oraz rozważenie długoterminowego wpływu cyfrowej infrastruktury na środowisko.

Zakończenie: NAC – Pomost Między Przeszłością a Przyszłością w Cyfrowym Świecie

Potrzeba archiwizacji jest immanentną cechą rozwiniętego społeczeństwa. W dobie cyfrowej nie traci na znaczeniu – wręcz przeciwnie, staje się pilniejsza i bardziej złożona niż kiedykolwiek. Zagrożenie utratą ogromnych części naszej współczesnej spuścizny cyfrowej jest realne. Instytucje takie jak Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC stoją na pierwszej linii frontu walki o zachowanie pamięci dla przyszłych pokoleń. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC nie tylko ratuje przed zapomnieniem bezcenne fotografie, filmy i nagrania dźwiękowe dokumentujące polską historię XX i XXI wieku, ale także buduje infrastrukturę i wiedzę niezbędną do zmierzenia się z wyzwaniami długoterminowego przechowywania dokumentacji „urodzonej cyfrowo”.

Działalność Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC ma wymiar praktyczny (gwarancja praw, podstawa działania administracji), naukowy (źródło dla badań), kulturowy (ochrona dziedzictwa) i obywatelski (transparentność). Jest to inwestycja w przyszłość, w naszą zbiorową świadomość i tożsamość. Bez skutecznej archiwizacji cyfrowej, prowadzonej profesjonalnie i z wizją długoterminową, ryzykujemy powstanie „czarnej dziury” w naszej historii – okresu, o którym przyszłe pokolenia będą wiedziały mniej niż o starożytności, pomimo generowania niewyobrażalnych ilości informacji. Wspieranie rozwoju i misji Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC oraz świadome dbanie o archiwizację na wszystkich poziomach – od osobistego po globalny – to nie tylko obowiązek, ale i przejaw odpowiedzialności za ciągłość naszej cywilizacji w jej nowym, cyfrowym wymiarze. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC jest niezbędnym pomostem między przeszłością a przyszłością, gwarantem, że cyfrowy ślad naszej epoki nie zniknie w otchłani technologicznego zapomnienia.

W dobie dynamicznego rozwoju technologii informatycznych oraz gwałtownego wzrostu ilości tworzonych danych cyfrowych, konieczność odpowiedniego gromadzenia, przechowywania oraz udostępniania dziedzictwa kulturowego w formie cyfrowej staje się jednym z kluczowych wyzwań współczesnych instytucji archiwalnych. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC powstało właśnie w odpowiedzi na te potrzeby, pełniąc rolę centralnej instytucji państwowej, której zadaniem jest digitalizacja, archiwizacja oraz publiczne udostępnianie fotografii, nagrań i filmów oraz dokumentacji elektronicznej wytwarzanej w instytucjach administracji państwowej. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie zarówno historii i struktury Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC, jak i uzasadnienie fundamentalnej potrzeby archiwizacji dorobku kulturowego i technologicznego w formie cyfrowej. Wykorzystując dostępne źródła oraz analizując zasoby i działania Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC, omówione zostaną zagadnienia prawne, techniczne oraz społeczne związane z archiwizacją materiałów cyfrowych. Szczególna uwaga zostanie poświęcona strategiom zabezpieczania danych, standardom digitalizacji oraz mechanizmom powszechnego udostępniania zasobów, które umożliwiają nie tylko zachowanie, ale również popularyzację dziedzictwa narodowego. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

Rozdział I: Geneza i historia instytucji

1. Początki Archiwum Dokumentacji Mechanicznej

   Historia Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC sięga 16 sierpnia 1955 roku, kiedy na terenie Warszawy powstało Archiwum Dokumentacji Mechanicznej (ADM). Pierwszym dyrektorem tej instytucji został Roman Nowicki. Celem ADM było gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie archiwaliów wytwarzanych w instytucjach państwowych, ze szczególnym naciskiem na dokumentację techniczną oraz materiały audiowizualne. pl.wikipedia.org

2. Przekształcenie w Narodowe Archiwum Cyfrowe

   W odpowiedzi na rosnące znaczenie technologii cyfrowych i potrzebę zarządzania zasobami w formie cyfrowej, 8 marca 2008 roku Archiwum Dokumentacji Mechanicznej zostało przekształcone w Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na wniosek Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych. Zmiana nazwy i struktury była wynikiem ewolucji w sposobie zapisu i przechowywania informacji, a także konieczności stworzenia odrębnej jednostki wyspecjalizowanej w digitalizacji i zarządzaniu zasobami cyfrowymi. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

3. Dyrektorzy i zmiany organizacyjne

   • Od lipca 2007 do marca 2008 instytucją kierował Nikodem Bończa-Tomaszewski, który uczestniczył w procesie transformacji ADM w Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC.

   • W latach 2012–2016 dyrektorem był Wojciech Woźniak, który następnie objął stanowisko Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.

   • W latach 2016–2018 dyrektorem została Marianna Otmianowska, wcześniej związana z Muzeum Narodowym w Warszawie.

   • Od września 2018 do września 2020 funkcję dyrektora pełnił Radosław Kałużniak, a od 8 września 2020 do 5 października 2021 dyrektorem była Malwina Rozwadowska. Od 5 października 2021 roku dyrektorem Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC jest Piotr Zawilski. pl.wikipedia.org

Rozdział II: Misja i zadania Narodowego Archiwum Cyfrowego

1. Podstawowe cele i kompetencje

   Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC działa jako centralne archiwum państwowe, podporządkowane Naczelnemu Dyrektorowi Archiwów Państwowych. Misją instytucji jest gromadzenie, przechowywanie, konserwacja i udostępnianie materiałów archiwalnych w formie cyfrowej, w szczególności dokumentacji fotograficznej, audiowizualnej oraz elektronicznej. Do podstawowych zadań Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC należą:

   • Zbieranie i opracowywanie fotografii, filmów i nagrań dźwiękowych.

   • Digitalizacja analogowych materiałów archiwalnych.

   • Przechowywanie wieczyste dokumentacji elektronicznej wytwarzanej przez instytucje administracji publicznej.

   • Budowa i rozwój systemów informacyjnych ułatwiających dostęp do zasobów archiwalnych (m.in. Zintegrowany System Informacji Archiwalnej „ZoSIA” oraz serwis Szukaj w Archiwach).

   • Tworzenie standardów i wytycznych dotyczących digitalizacji oraz przechowywania danych.

   • Promocja i popularyzacja zasobów cyfrowych poprzez inicjowanie wystaw, publikacji i udostępnianie materiałów w Internecie. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

2. Struktura organizacyjna

   Struktura Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC obejmuje kilka podstawowych komórek:

   • Dział Gromadzenia i Opracowania Zasobu – odpowiedzialny za pozyskiwanie nowych materiałów, ich ocenę merytoryczną oraz opis archiwalny.

   • Dział Digitalizacji i Konserwacji – specjalizujący się w procesie digitalizacji materiałów analogowych oraz konserwacji oryginalnych nośników.

   • Dział IT i Zarządzania Infrastrukturą – odpowiedzialny za utrzymanie i rozwój systemów informatycznych (ZoSIA, Szukaj w Archiwach), a także za zapewnienie bezpieczeństwa cybernetycznego zasobów.

   • Dział Udostępniania i Promocji – zajmujący się przygotowywaniem materiałów do publikacji online oraz organizowaniem wystaw, konferencji i działań edukacyjnych.

   • Sekcja Prawna i Finansowa – nadzorująca kwestie związane z prawami autorskimi, zamówieniami publicznymi oraz budżetem instytucji. pl.wikipedia.org

3. Zasoby ludzkie i współpraca z innymi instytucjami

   Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC współpracuje z wieloma jednostkami naukowymi, kulturalnymi oraz administracyjnymi na terenie kraju i za granicą. Instytucja angażuje się w projekty transnarodowe (np. Europeana, Digitalise Europe), co pozwala na wymianę doświadczeń, technologii i najlepszych praktyk w dziedzinie archiwizacji cyfrowej. Współpraca obejmuje również szkolenia dla pracowników archiwów regionalnych i kolekcji prywatnych, przekazywanie wypracowanych standardów digitalizacji oraz organizowanie warsztatów i konferencji. pl.wikipedia.org

Rozdział III: Zasób archiwalny i skala digitalizacji

1. Wielkość i rodzaje zbiorów

   Zgodnie z danymi udostępnionymi przez Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC, w zasobie instytucji znajduje się blisko 16 milionów fotografii, około 40 tysięcy nagrań dźwiękowych oraz około 2,4 tysiąca filmów (materiałów audiowizualnych), które obejmują okres od końca XIX wieku po dzień dzisiejszy. Zbiory te podzielone są na kilkaset serii tematycznych i chronologicznych, obejmujących m.in. materiały wojskowe, fotografie lotnicze, rejestracje wydarzeń politycznych, a także dokumentację społeczną i kulturalną. szukajwarchiwach.gov.plen.wikipedia.org

2. Proces digitalizacji

   a. Etapy digitalizacji

   • Selekcja materiałów analogowych do digitalizacji – wybór pozycji według kryteriów historycznych, technicznych i stanu zachowania.

   • Przygotowanie materiałów – w tym konserwacja i naprawa uszkodzonych nośników (np. klisze, negatywy, taśmy magnetyczne).

   • Składanie cyfrowych kopii – wykonywanie skanów fotograficznych, digitalizacja taśm dźwiękowych i filmowych w wysokiej rozdzielczości.

   • Metadaniezacja – nadawanie opisów zgodnie z obowiązującymi standardami (np. EAD, METS/MODS), co umożliwia precyzyjne wyszukiwanie i kategoryzację materiałów.

   • Weryfikacja jakości – kontrola techniczna i merytoryczna cyfrowych kopii, w tym sprawdzenie poprawności kolorów, ostrości, stabilności dźwięku czy formatu plików.

   • Archiwizacja i zabezpieczenie – umieszczenie plików w redundancjach serwerowych, stosowanie systemów kopii zapasowych i polityk przechowywania długoterminowego (tzw. „zimne” magazyny danych). pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

   b. Standardy i wytyczne
   Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC opracowuje wytyczne dotyczące procesu digitalizacji, które obejmują takie aspekty jak formaty plików (np. TIFF dla obrazów, WAV dla nagrań dźwiękowych, MXF dla filmów), parametry skanowania (rozdzielczość minimalna 600 dpi dla dokumentów tekstowych, 1200 dpi dla negatywów), a także zabezpieczenia metadanych (wprowadzenie informacji o prawach autorskich, jednostkach odpowiedzialnych za digitalizację, warunkach udostępniania). Regulacje te są przekazywane także do archiwów regionalnych i instytucji partnerów, aby zapewnić spójność i interoperacyjność zasobów cyfrowych w skali całego kraju. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

3. Infrastruktura IT

   Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC odpowiada za budowę i utrzymanie zaawansowanej infrastruktury informatycznej, w tym:

   • Zintegrowany System Informacji Archiwalnej „ZoSIA” – platforma służąca do zarządzania metadanymi i udostępniania informacji o zasobach archiwalnych wszystkich archiwów państwowych.

   • Serwis „Szukaj w Archiwach” – publicznie dostępna wyszukiwarka, umożliwiająca przeszukiwanie zdigitalizowanych zasobów, wstawianie metadanych oraz dostęp do materiałów w formie cyfrowej. W samych zasobach online udostępnionych przez Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC znajduje się około 16 milionów fotografii, 40 tysięcy nagrań dźwiękowych oraz 2,4 tysiąca filmów. szukajwarchiwach.gov.plen.wikipedia.org

   Dodatkowo instytucja współpracuje z dostawcami chmur obliczeniowych oraz utrzymuje własne centra danych, w których stosowane są mechanizmy RAID, georedundancja oraz regularne testy przywracalności danych (tzw. Disaster Recovery Tests). Wszystko to ma na celu zapewnienie ciągłego dostępu do zasobów oraz minimalizację ryzyka utraty danych w przypadku awarii sprzętowych, ataków cybernetycznych czy klęsk żywiołowych. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

Rozdział IV: Podstawy prawne archiwizacji cyfrowej

1. Ustawa o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach

   Kluczowym aktem prawnym regulującym działalność Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC jest Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (z późniejszymi zmianami). Ustawa określa m.in.:

   • Zasady gromadzenia, przechowywania i udostępniania archiwaliów.

   • Obowiązki podmiotów wytwarzających dokumentację (m.in. instytucji państwowych, sądów, organizacji społecznych) w zakresie przekazywania materiałów archiwalnych.

   • Zasady digitalizacji dokumentów oraz ewidencjonowania zasobów archiwalnych w formie elektronicznej.

   • Zasady finansowania archiwów państwowych, w tym Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC. pl.wikipedia.org

2. Rozporządzenia wykonawcze i normy międzynarodowe

   W celu uszczegółowienia procedur związanych z digitalizacją i przechowywaniem zasobów cyfrowych, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wydaje okresowe rozporządzenia wykonawcze, które definiują minimalne wymogi techniczne dla nośników, wymagane metadane oraz warunki legalizacji dokumentów elektronicznych. Ponadto Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC odwołuje się do norm międzynarodowych, takich jak ISO 15489 (zarządzanie dokumentacją), ISO 14721 (model referencyjny OAIS dla systemów archiwizacji), a także korzysta z wytycznych UNESCO dotyczących ochrony dziedzictwa cyfrowego. pl.wikipedia.org

3. Prawo autorskie i ochrony danych osobowych

   W przypadku archiwów cyfrowych szczególną rolę odgrywają kwestie związane z prawami autorskimi oraz ochroną danych osobowych. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC zobowiązane jest do przestrzegania Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, co wiąże się z koniecznością uzyskiwania zgód na udostępnianie niektórych materiałów (np. fotografie objęte prawami autorskimi). Ponadto w kontekście cyfrowych nośników archiwalnych stosowane są regulacje RODO (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/679) w zakresie ochrony danych osobowych, zwłaszcza gdy materiały zawierają informacje o osobach żyjących lub ich wizerunek. pl.wikipedia.org

Rozdział V: Znaczenie digitalizacji i archiwizacji dla społeczeństwa

1. Zachowanie dziedzictwa kulturowego

   Digitalizacja zasobów archiwalnych jest kluczowym procesem pozwalającym na zachowanie unikalnych materiałów dla przyszłych pokoleń. Tradycyjne nośniki, takie jak klisze fotograficzne, negatywy czy taśmy magnetyczne, ulegają procesom starzenia, co prowadzi do utraty jakości obrazu i dźwięku, a w konsekwencji – do nieodwracalnego zniszczenia cennych źródeł historycznych. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC dzięki realizacji projektów digitalizacyjnych przyczynia się do:

   • Ochrony oryginalnych nośników przed dalszą degradacją,

   • Zapewnienia wielokrotnego dostępu (kopie cyfrowe mogą być użytkowane bez ryzyka dla oryginałów),

   • Umożliwienia szybkiego dotarcia do materiałów szerokiemu gronu odbiorców, zarówno naukowcom, jak i pasjonatom historii czy genealogom. szukajwarchiwach.gov.plen.wikipedia.org

2. Dostępność i edukacja

   Dzięki platformom cyfrowym, takim jak Szukaj w Archiwach, każdy użytkownik internetu może w prosty sposób przeszukać zasoby archiwalne, bez konieczności bezpośredniej wizyty w czytelni. Pozwala to na:

   • Rozwój badań naukowych – historycy, socjolodzy, politolodzy oraz badacze z innych dziedzin mają dostęp do autentycznych źródeł.

   • Edukację szkolną i akademicką – nauczyciele i wykładowcy korzystają z materiałów archiwalnych podczas zajęć, prezentując autentyczne dokumenty (fotografie, nagrania) uczniom i studentom.

   • Popularyzację historii – dzięki wystawom online, wirtualnym spacerom po archiwum oraz kampaniom społecznym, materiały archiwalne docierają do szerokiego grona odbiorców, budząc zainteresowanie historią regionu czy społeczności lokalnej. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

3. Wspieranie badań genealogicznych

   Bogate zasoby fotograficzne, dokumenty urzędowe czy nagrania audiowizualne udostępniane przez Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC stanowią nieocenione źródło informacji dla osób poszukujących korzeni rodzinnych. Digitalizacja ksiąg metrykalnych, zdjęć rodzinnych czy nagrań audio z regionalnych uroczystości umożliwia odnalezienie przodków, a także zrozumienie kontekstu historycznego, w którym żyli. Wiele instytucji genealogicznych oraz platform komercyjnych czerpie dane z publicznie dostępnych zasobów NAC, co przyspiesza procesy badawcze i ułatwia upowszechnianie wyników eksperckich. szukajwarchiwach.gov.plen.wikipedia.org

Rozdział VI: Wyzwania techniczne i organizacyjne

1. Problem tzw. „rozbitego” dziedzictwa cyfrowego

   Współczesny świat generuje ogromne ilości danych w różnych formatach – od dokumentów tekstowych i baz danych, po multimedia. Brak jednolitych standardów oraz różnorodność nośników skutkuje tzw. problemem „rozbitego” dziedzictwa cyfrowego, w którym informacje są rozproszone pomiędzy różnymi instytucjami i systemami. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC stara się przeciwdziałać temu procesowi poprzez:

   • Opracowanie wytycznych interoperacyjności systemów archiwalnych,

   • Aktywne zbieranie i agregowanie metadanych w ramach platformy ZoSIA,

   • Współpracę z archiwami regionalnymi, muzeami, bibliotekami oraz jednostkami administracji państwowej, by centralizować zasoby cyfrowe i udostępniać je w jednolitym formacie. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

2. Utrzymanie i rozwój architektur archiwalnych

   W miarę wzrostu zasobów cyfrowych, znacząco rosną również wymagania dotyczące mocy obliczeniowej, przestrzeni dyskowej i zabezpieczeń. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC stoi przed koniecznością:

   • Rozbudowy infrastruktury serwerowej oraz wdrożenia rozwiązań chmurowych na życzenie (hybrydowe chmury publiczno-prywatne),

   • Zapewnienia redundancji geograficznej (przechowywanie kopii zapasowych w różnych lokalizacjach),

   • Ciągłego monitoringu i aktualizacji systemów w celu przeciwdziałania zagrożeniom cybernetycznym, takim jak ransomware czy ataki DDoS. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

3. Trwałość nośników i formatów

   Jednym z kluczowych problemów w archiwizacji cyfrowej jest tzw. „efekt migracji formatów”, czyli konieczność regularnego przenoszenia zasobów na nowe nośniki i do nowych formatów plików, aby zachować ich odczytywalność w długiej perspektywie czasowej. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC stosuje strategię:

   • Utrzymywania plików w formatach rekomendowanych przez organizacje międzynarodowe (np. TIFF, WAV, FLAC, PDF/A),

   • Planowania cyklicznych migracji danych (co 5–10 lat) w celu eliminacji problemu „zestarzałych” nośników (np. taśmy magnetyczne, płyty CD/DVD),

   • Zastosowania systemów digital preservation OAIS, które wspomagają zarządzanie cyklem życia danych od momentu ich pozyskania do archiwalnego przechowywania długoterminowego. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

Rozdział VII: Standardy i dobre praktyki archiwizacji cyfrowej

1. Normy międzynarodowe i krajowe

   Aby zagwarantować wysoką jakość i spójność procesów digitalizacyjnych, Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC opiera się na normach ISO oraz wytycznych UNESCO. Kluczowe dokumenty to:

   • ISO 14721 (Open Archival Information System – model referencyjny dla systemów archiwizacji),

   • ISO 19005 (PDF/A – standard dla długoterminowego przechowywania dokumentów w formacie PDF),

   • ISO 16175 (wytyczne dotyczące zarządzania dokumentacją w instytucjach publicznych),

   • Normy PN dotyczące digitalizacji i przechowywania nośników audiowizualnych. pl.wikipedia.org

2. Metadane i interoperacyjność

   Aby archiwa cyfrowe mogły współdziałać zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym, niezbędne jest stosowanie jednolitych standardów metadanych. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC wykorzystuje:

   • EAD (Encoded Archival Description) – standard XML do opisu jednostek archiwalnych,

   • METS (Metadata Encoding and Transmission Standard) oraz MODS (Metadata Object Description Schema) – do kompleksowego opisu zasobów cyfrowych,

   • Dublin Core – prostszy zestaw metadanych, wykorzystywany w systemie „Szukaj w Archiwach” dla łatwości wyszukiwania. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

3. Zasady zarządzania prawami dostępu

   W przypadku wielu zasobów archiwalnych, zwłaszcza tych objętych ochroną praw autorskich lub zawierających dane osobowe, Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC musi stosować polityki dostępu zróżnicowane w zależności od typu materiałów. Przykładowo:

   • Materiały public domain (domena publiczna) dostępne są bez ograniczeń,

   • Zbiory objęte prawem autorskim udostępniane są na zasadzie licencji, z uwzględnieniem okresu ochrony (70 lat po śmierci autora lub inne regulacje).

   • Materiały zawierające dane osobowe lub wizerunek osób żyjących są udostępniane wyłącznie za zgodą zainteresowanych lub na podstawie wyjątków przewidzianych w przepisach o ochronie danych (RODO). pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

Rozdział VIII: Wybrane projekty i inicjatywy

1. Projekt „Cyfrowe Archiwa Rodzinne Niepodległej”

   W ramach obchodów setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę, Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC zainicjowało projekt „Cyfrowe Archiwa Rodzinne Niepodległej”, którego celem było pozyskanie od obywateli prywatnych materiałów dokumentujących życie codzienne, działalność społeczną i wojskową Polaków w okresie międzywojennym. Projekt zakładał:

   • Umożliwienie obywatelom przekazywania cyfrowych kopii rękopisów, fotografii rodzinnych, listów i innych dokumentów do archiwum.

   • Digitalizację zgromadzonych materiałów i umieszczanie ich w ogólnodostępnym serwisie internetowym.

   • Organizację wystaw i prelekcji popularyzujących historię społeczną tamtych lat. szukajwarchiwach.gov.plen.wikipedia.org

2. Współpraca z Europeany i Digital Poland

   Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC aktywnie współpracuje z europejskimi platformami cyfrowymi, zwłaszcza z Europeana, która agreguje zasoby wielu instytucji z całego kontynentu. Dzięki temu użytkownicy mogą wyszukiwać polskie materiały historyczne obok zasobów innych krajów, co sprzyja porównawczym badaniom naukowym i promocji dziedzictwa kulturowego Polski za granicą. Współpraca obejmuje:

   • Dostarczanie metadanych do Europeany zgodnie z wymogami Europeana Data Model (EDM).

   • Udział w projektach finansowanych przez programy Unii Europejskiej, np. DigitalEurope czy Creative Europe, mających na celu zwiększenie dostępności zasobów cyfrowych instytucji kultury. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

3. Edukacja cyfrowa i szkolenia

   Aby poszerzać kompetencje pracowników archiwów regionalnych i bibliotek, Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC prowadzi liczne szkolenia z zakresu digitalizacji oraz zarządzania zasobami cyfrowymi. Wśród inicjatyw edukacyjnych znajdują się:

   • Intensywne kursy z zakresu fotografii archiwalnej i konserwacji nośników analogowych.

   • Warsztaty dotyczące tworzenia metadanych oraz wykorzystania standardów EAD i METS.

   • Szkolenia z ochrony praw autorskich i prywatności w kontekście udostępniania materiałów cyfrowych. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

Rozdział IX: Przyczyny i znaczenie potrzeby archiwizacji w dobie cyfrowej

1. Zagrożenia dla dziedzictwa cyfrowego

   Żyjemy w erze, w której informacje powstają w tempie nieporównywalnym z żadnym wcześniejszym okresem w historii ludzkości. Każdego dnia powstają miliony zdjęć, nagrań, dokumentów elektronicznych i innych danych, które – jeśli nie zostaną odpowiednio zabezpieczone – mogą zniknąć na zawsze. Główne zagrożenia to:

   • Utrata nośników fizycznych: nie tylko z powodu uszkodzenia mechanicznego czy kataklizmów naturalnych, ale także z powodu starzenia się nośników (np. magnetycznych taśm czy płyt CD), co sprawia, że odczyt staje się niemożliwy.

   • Zanik formatów plików: oprogramowanie i standardy zmieniają się bardzo szybko, co powoduje, że pliki zapisane w przestarzałych formatach stają się nieczytelne (tzw. „efekt digital decay”).

   • Ataki cybernetyczne: archiwa cyfrowe, zwłaszcza te mające charakter otwarty lub są finansowane ze środków publicznych, stanowią atrakcyjny cel dla hakerów, którzy mogą próbować wykraść, zniszczyć lub zaszyfrować zasoby (ransomware).

   W związku z powyższym Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC i inne instytucje archiwalne muszą systematycznie podejmować działania zabezpieczające, takie jak tworzenie kopii zapasowych w lokalizacjach geograficznie odległych, stosowanie technologii blockchain do weryfikacji integralności plików czy automatyczne monitorowanie środowiska sieciowego pod kątem nieautoryzowanych prób dostępu. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

2. Rola archiwizacji w budowaniu tożsamości kulturowej i narodowej

   Archiwa, zarówno tradycyjne, jak i cyfrowe, pełnią fundamentalną funkcję w kształtowaniu świadomości historycznej społeczeństwa. Dzięki zachowanym dokumentom, zdjęciom, nagraniom i filmom kolejne pokolenia Polaków mogą śledzić losy własnych rodzin, procesy polityczne, zmiany społeczne i kulturowe oraz uczestniczyć w dialogu z przeszłością. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC przyczynia się do:

   • Udostępniania materiałów z kluczowych momentów historii Polski (np. II wojna światowa, okres transformacji ustrojowej), co umożliwia głębsze zrozumienie uwarunkowań społecznych i politycznych.

   • Digitalizacji świadectw codziennego życia zwykłych ludzi, pozwalając na pełniejsze odtworzenie wspólnego dziedzictwa społecznego.

   • Kreowania platformy wymiany wiedzy między naukowcami, edukatorami oraz społecznościami lokalnymi, co wzmacnia poczucie wspólnoty i przynależności. szukajwarchiwach.gov.plen.wikipedia.org

3. Korzyści ekonomiczne i społeczne

   Inwestowanie w archiwizację cyfrową przynosi konkretne korzyści nie tylko w wymiarze kulturalno-edukacyjnym, ale także ekonomicznym. Oto niektóre z nich:

   • Rozwój sektora kreatywnego: twórcy filmów dokumentalnych, redaktorzy książek historycznych, twórcy gier komputerowych czy edukacyjnych aplikacji mobilnych mogą korzystać z zasobów cyfrowych, co sprzyja powstawaniu nowych przedsięwzięć biznesowych.

   • Wsparcie turystyki kulturowej: udostępnienie zdigitalizowanych materiałów związanych np. z zabytkami architektonicznymi, wydarzeniami historycznymi czy słynnymi postaciami napędza zainteresowanie regionami, co przekłada się na wzrost liczby odwiedzających muzea i miejsca pamięci.

   • Efektywność administracyjna: digitalizacja dokumentów urzędowych pozwala na szybszy przepływ informacji w administracji publicznej, co zmniejsza koszty operacyjne i poprawia jakość usług świadczonych obywatelom. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

Rozdział X: Studium przypadku – wybrane przykłady wykorzystania zasobów NAC

1. Digitalizacja kolekcji fotograficznych

   Jednym z najbardziej spektakularnych projektów Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC było zdigitalizowanie kolekcji fotografii dokumentujących życie codzienne w Polsce w okresie PRL-u. W ramach współpracy z Muzeum Historii Fotografii i wieloma archiwami regionalnymi, zrealizowano projekt digitalizacji 1,2 miliona klatek fotograficznych z lat 1960–1989. Rezultaty projektu to:

   • Umożliwienie użytkownikom online przeglądania zdjęć w wysokiej rozdzielczości,

   • Zintegrowanie galerii fotografii w serwisie „Szukaj w Archiwach”,

   • Opracowanie tematycznych wystaw online (np. „Architektura PRL-u”, „Moda i styl życia lat 70.”).
     W efekcie projekt przyczynił się do lepszego rozumienia specyfiki epoki, a także stał się bazą wiedzy dla badaczy kultury wizualnej. szukajwarchiwach.gov.plen.wikipedia.org

2. Archiwizacja nagrań dźwiękowych i filmów

   Kolejnym dużym wyzwaniem było zdigitalizowanie archiwum nagrań dźwiękowych (40 tys. pozycji) i filmowych (2,4 tys. pozycji) z okresu 1928–1993. Dzięki projektom wspieranym finansowo z Funduszy Europejskich udało się:

   • Przekonwertować analogowe taśmy magnetyczne na pliki w formacie WAV, zachowując maksymalną jakość dźwięku.

   • Opracować interaktywną archiwizację materiałów filmowych w formacie MXF, z metadanymi opisującymi kraj produkcji, reżysera, operatora oraz okoliczności powstania nagrania.

   • Udostępnić zbiory nagrań dźwiękowych (np. przemówienia polityczne, wywiady radiowe, koncerty muzyki klasycznej) w serwisie internetowym, co znacząco wzbogaciło ofertę dla badaczy historii mediów i kultury. szukajwarchiwach.gov.plen.wikipedia.org

3. Projekty edukacyjne i popularyzatorskie

   Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC nie ogranicza swojej działalności jedynie do gromadzenia i przechowywania zasobów. Poprzez liczne projekty edukacyjne, instytucja angażuje społeczność w ochronę dziedzictwa cyfrowego. Przykładowe inicjatywy:

   • „Z archiwum na lekcje” – cykl warsztatów dla nauczycieli szkół podstawowych i średnich, które uczyły wykorzystywania archiwaliów w procesie dydaktycznym.

   • Wakacyjne praktyki studenckie – program skierowany do studentów historii, informatyki i nauk społecznych, umożliwiający zdobycie doświadczenia w archiwizacji cyfrowej i pracy z metadanymi.

   • Konkursy dla amatorów fotografii – popularyzujące tradycyjną fotografię analogową oraz uczące dokumentowania lokalnej historii.
     W rezultacie takich działań rośnie świadomość społeczna na temat wartości dziedzictwa cyfrowego, a także wzrasta liczba wolontariuszy i entuzjastów wspierających prace Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC. szukajwarchiwach.gov.plen.wikipedia.org

Zakończenie

Współczesne wyzwania związane z gromadzeniem i zabezpieczaniem zasobów cyfrowych wymagają nieustannego rozwoju metod, technologii oraz współpracy międzyinstytucjonalnej. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC odgrywa kluczową rolę w zachowaniu polskiego dziedzictwa kulturowego i historycznego, zarówno poprzez realizację ambitnych projektów digitalizacyjnych, jak i poprzez edukację społeczeństwa w zakresie wartości archiwów cyfrowych. Instytucja ta nie tylko odpowiada na potrzeby dokumentacyjne państwa, lecz również promuje otwartość, dostępność i innowacyjność w sektorze kultury.

Niezwykle istotne jest, aby procesy archiwizacji cyfrowej nie były postrzegane wyłącznie jako działania techniczne, ale jako fundamentalne narzędzie budowania tożsamości narodowej, wzmacniania pamięci zbiorowej oraz rozwijania świadomości historycznej. Świat cyfrowy, w którym żyjemy, generuje ogromne ilości danych, dlatego każdy dzień zwłoki w cyfryzacji i zabezpieczeniu zasobów niesie ryzyko nieodwracalnej utraty informacji. Narodowe Archiwum Cyfrowe: NAC stawia czoła tym wyzwaniom, implementując nowoczesne standardy, rozwijając infrastrukturę IT oraz angażując społeczeństwo w proces ochrony dziedzictwa. pl.wikipedia.orgen.wikipedia.org

Podsumowując, potrzeba archiwizacji cyfrowej wynika z rosnącej wartości informacji oraz konieczności ich długotrwałego zachowania. Dzięki działalności Narodowego Archiwum Cyfrowego: NAC kolejne pokolenia będą mogły korzystać z autentycznych źródeł historycznych, co stanowi fundament rozwoju nauki, kultury i tożsamości narodowej. W obliczu nieustannych zmian technologicznych i społecznych, inwestowanie w archiwizację stanowi inwestycję w przyszłość – w przyszłość pamięci, wiedzy i dziedzictwa.